ENDÜLÜS'DE 800 YIL Bahri KILINÇEL

ENDÜLÜS'DE 800 YIL

Endülüs’ün kuzey bölgelerinde ve Fransa topraklarında fetihlere devam eden Mûsâ b. Nusayr’ın yanına halife Velîd b. Abdülmelik’in elçisi Muğîs er-Rûmî gelip onun Şam’a geri dönme emrini getirdi. Mûsâ, Endülüs’te fethetmediği tek bir bölge olan kuzeydeki Cillîkıyye (Galicia) bölgesini fethetmek için Muğîs’ten biraz süre istemişti. Bu bölgede fetihlere devam eden Mûsâ’nın yanına halife Velîd’in ikinci elçisi gelmişti. Ebû Nasr isimli bu elçi, Mûsâ b. Nusayr’ın bindiği hayvanın yularından tutup onu o bölgeden çıkarmak istedi. Bu ikinci elçinin geldiği yer Cillîkıyye’nin Lugo şehriydi.28 Halife Velîd’in ısrarlı davetine karşın daha fazla bekleyemeyeceğini gören Mûsâ b. Nusayr Endülüs’ten ayrılmaya karar verdi. Yola çıkmadan önce Endülüs’te bazı idârî düzenlemeler yapan Mûsâ, oğlu Abdülazîz b. Mûsâ’yı Endülüs valiliğine tayin etti, başkent olarak İşbiliyye (Sevilla) şehrini seçti. Burası herhangi bir tehlike anında Müslümanların gemileriyle ulaşabilecekleri bir yerdi. Mûsâ b. Nusayr, İşbiliyye şehrinin Endülüs’ün giriş kapısı olmasını istedi. Mağribu’l-Aksâ’daki fetihleri tamamlayan Mûsâ, Emevî devletinin batı sınırlarını Atlas Okyanusu kıyılarına kadar ulaştırmıştır. Bundan sonraki hedefi Endülüs’ü fethetmekti. Bu düşüncesi hakkında Velîd’in fikrini almak için ona mektup gönderdi. Velîd, denizde oluşabilecek felaketlerinden bahsederek dikkatli davranmasını istedi. Mûsâ b. Nusayr, geçilecek yerin bir boğaz olduğunu ve karşı tarafın uzaktan gözle göründüğünü haber verince halife Velîd önce bir deneme seferinin gönderilmesini istedi. Mûsâ da bu emre uyarak Tarîf b. Mâlik’i deneme amacıyla Endülüs’e gönderdi. Tarîf başarılı bir şekilde ve ganimetler elde ederek dönünce Mûsâ, Târık b. Ziyâd’ı 92/711 yılında 7.000 kişilik orduyla Endülüs’e gönderdi. Görüldüğü gibi Mûsâ b. Nusayr, Endülüs’ün fethi öncesi Velîd b. Abdülmelik ile en az iki defa haberleşerek halifenin iznini ve onayını almıştır. Mûsâ, Mağrib bölgesinde başına buyruk hareket etmemiş ve halife ile iletişime önem vermiş, gelişmelerden hilâfet sarayını haberdar etmiştir. Halifenin ona güvenmesi ve Mûsâ’nın da halifeyle sürekli iletişim halinde olması on yıl boyunca kesintisiz valiliğe devam etmesinde önemli pay sahibidir. Öte yandan Endülüs’ün fethi için gönderilen Târık b. Ziyâd, buradaki fetih hareketlerini Mûsâ b. Nusayr’a haber veriyor, Mûsâ da halife Velîd’e ulaştırıyordu. Dolayısıyla Mağrib bölgesi fetihlerinden sonra Endülüs’teki fetihlerde de hilâfet merkeziyle iletişim devam etmiştir. Sadece Târık, Lekke vadisi savaşından sonra askerî faaliyetlerin yoğunluğu nedeniyle bir müddet efendisi Mûsâ’ya mektup göndermemiştir. Târık b. Ziyâd’dan bir yıl sonra Mûsâ, 93/712 yılında 18.000 kişilik ordusuyla Endülüs’e geçmiş ve bazı önemli şehirleri fethettikten sonra Tuleytula’da Târık ile buluşmuştur. Az sayıdaki bazı tarihçiler bu buluşma sonrasında Mûsâ’nın Târık’ı hapsettiği kanaatindedirler. Çağdaş araştırmacılarla birlikte bizim de doğru olarak kabul edemediğimiz bu görüşe göre; bu olayı öğrenenen halife Velîd, Mûsâ’ya kızmış ve ona gönderdiği elçisiyle Târık’ın serbest bırakılmasını istemiştir. Bunun üzerine Mûsâ, Târık’ı serbest bırakmış ve komutanlık görevine iade etmiştir.

. GEZGİN YÖRÜK ARAŞTIRMACISI ZEKİ OĞUZ

OCAK AYININ UĞURSUZLUĞU

UĞRUNA NELERE KATLANDIĞIMIZ FİLİSTİN